1. Bệnh Gai đốt sống
Gai cột sống là một hậu quả của quá trình thoái hoá cột sống gây nên. Trong đó xuất hiện các phần xương mọc ra (gai xương) phía ngoài và hai bên của cột sống. Bản chất là sự phát triển thêm ra của xương tại đầu nơi đốt sống, đĩa sụn, dây chằng quanh khớp do viêm cột sống mãn tính, chấn thương, hay do lắng đọng calci ở dây chằng, gân tiếp xúc với đốt sống gây ra.
Hình 1: Bệnh Gai cột sống (Ảnh minh họa)
Tùy vào vị trí xuất hiện mà gai đốt sống có những tên gọi cụ thể hơn: gai đốt sống cổ, gai đốt sống thắt lưng. Gai cột sống gây ra nhiều triệu chứng và khó chịu cho người mắc phải.
Nếu gai đốt sống nặng sẽ gây nên những cơn đau, đôi khi có thể là hạn chế vận động. Các gai cột sống cọ vào cơ, vào dây thần kinh tuỳ theo vị trí mà có thể gây nên đau vùng thắt lưng, đau vùng cổ gáy, đau lan xuống cánh tay.
Gai đốt sống có thể không có triệu chứng trong vòng nhiều năm nên người bệnh thường không biết và không cần điều trị.
2. Triệu chứng của gai đốt sống
Đa số bệnh gai cột sống không gây ra dấu hiệu triệu chứng gì một cách rõ ràng. Tuy nhiên khi gai cọ xát với xương khác hoặc các phần mềm ở xung quanh như dây chằng, rễ dây thần kinh (tức là quá trình vận động) thì bệnh nhân mới thấy đau.
Hình 2: Bệnh Gai cột sống (Ảnh minh họa)
Triệu chứng thường gặp:
Đau thường xuất hiện ở cổ, thắt lưng, đặc biệt là khi bệnh nhân đứng hoặc đi, vận động, thay đổi tư thế. Vị trí đau tương ứng với phần cột sống liên quan.
Cảm giác bất thường hoặc mất cảm giác ở phần cột sống liên quan.
Trường hợp nặng thì đau tê ở cổ lan qua hai tay, đau ở lưng, đau dọc xuống hai chân.
Đau tăng lên khi đi lại hay vận động nhiều. Cơn đau tăng khi cử động, giảm khi nghỉ do đó sẽ đưa tới giới hạn cử động ở các phần này.
Cơ bắp yếu đi (đặc biệt là ở tay và chân).
Mất kiểm soát đường tiểu tiện và/hoặc đại tiện (do tổn thương dây thần kinh mức độ nặng).
Rối loạn thần kinh thực vật (rối loạn phản xạ tự động, tăng tiết mồ hôi, hạ hô hấp, biến chứng huyết áp...)
3. Nguyên nhân, cơ chế
Nguyên nhân gây ra bệnh gai cột sống bắt nguồn từ phần đĩa tròn từ sụn nằm giữa hai đốt sống. Cột sống thắt lưng và cột sống cổ là nơi chịu ảnh hưởng nhiều nhất của các động tác lao động và sinh hoạt hằng ngày. Nó có xu hướng bị thoái hóa theo tuổi tác và sức nặng công việc. Khi đó, phần bao xơ này bị mất nước, nứt vỡ và xẹp đi. Kết quả là các đốt sống liền kề tiếp xúc trực tiếp với nhau và bắt đầu mòn dần do ma sát. Theo đó hình thành các gai xương, gây đau và cản trở cử động của khớp.
Các đốt xương sống tiếp giáp với nhau bằng những khớp xương nhỏ ở hai bên phía sau đốt sống. Lúc khớp xương bị thoái hoá, mất sụn bọc các đầu xương ở trong khớp bị hư hại, mòn và tróc ra, làm lộ xương ở dưới sụn. Khớp xương bị viêm (sưng và đau) lúc đứng, ngồi và cả lúc đi. Vì khớp cột sống bị viêm, các đĩa đệm giữa các đốt sống cũng bị hư hại, cột sống không còn vững chắc như trước. Do đó, cột sống tìm cách tự ổn định bằng cách mọc ra những nhánh xương hay gai xương bao quanh những khớp xương sống đó. Đồng thời, thân đốt sống mọc ra những nhánh tương tự.
Ngoài ra khi tuổi tác càng cao, thì tình trạng viêm khớp và chấn thương cũng là một trong những nguyên nhân gây ra đau đốt sống. Ngoài ra còn có thể có tác hại do tai nạn, chấn thương, béo phì cũng như tác dụng do yếu tố di truyền (có những người mang gien có tác dụng làm cho đĩa đệm của họ yếu hơn bình thường).
4. Phòng ngừa
Phòng ngừa gai cột sống cần thực hiện:
Chế độ dinh dưỡng đầy đủ (calcium, vitamin D). Chế độ bữa ăn gồm các thức ăn tránh béo phì, hoặc tăng cân như hạn chế chất béo nhất là mỡ động vật, ngược lại cần tăng cường ăn rau quả.
Không hút thuốc.
Tránh chấn thương cột sống (ví dụ: Ngồi xe hơi có bộ phận nâng đầu cổ/head rest).
Tránh những thể thao quá sức chịu đựng bình thường của mình (như cử tạ quá nặng, thể dục dụng cụ: Vận động quá khó), nên chơi các môn thể thao nhẹ nhàng như bơi lội, tập aerobic, yoga.
Tránh ngồi quá lâu ở những tư thế không lành mạnh.
Hạn chế làm việc nặng như bê vác...
Đừng để quá mập hoặc béo phì.
Hình 3: Chế độ dinh dưỡng cho người Bệnh Gai cột sống (Ảnh minh họa)
---------------------------------------------------------------------------------------------------------
Để được tư vấn các bệnh về cơ xương khớp, hãy liên hệ với Trung Tâm Điều Trị Phục Hồi Xương Khớp Việt Nam:
Địa chỉ: Số 39 Hồng Phúc - Nguyễn Trung Trực - Ba Đình - TP Hà Nội
Tại Hải Phòng: Số 65 Chu Văn An - Ngô Quyền - TP Hải Phòng
Email: trungtamdieutrixuongkhop@gmail.com
Hotline: 1900 8955
Điện thoại: 0961 095 111
